Έλυσε τη σιωπή του και έβγαλε όσα είχε μέσα του τα τελευταία δέκα χρόνια ο Βοηθός Γενικός Ελεγκτής Κυριάκος Κυριάκου και, σε συνέντευξή του στον «Π», αναφέρεται στον τρόπο λειτουργίας της Ελεγκτικής Υπηρεσίας, τις σχέσεις του με τον παυθέντα Γενικό Ελεγκτή Οδυσσέα Μιχαηλίδη και την προτεινόμενη μεταρρύθμιση της Υπηρεσίας.
Έχοντας εργαστεί σε ελεγκτικούς οίκους στο εξωτερικό και στην Κύπρο, και ως οικονομικός διευθυντής, το 2005 προσελήφθη στην Ελεγκτική Υπηρεσία ως ανώτερος πρώτος ελεγκτής, θέση από την οποία είχε την ευθύνη του ελέγχου υπουργείων και ημικρατικών οργανισμών. Ανέμενε, όπως ο ίδιος λέει, ότι με βάση την εμπειρία του θα υπήρχε συνεργασία με τον Οδυσσέα Μιχαηλίδη και αξιοποίηση των γνώσεών του.
«Προχώρησε στη σταδιακή αφαίρεση σχεδόν όλων των καθηκόντων που είχα ως Βοηθός και μου ανέθεσε ελάχιστα καθήκοντα και αυτά ήταν καθήκοντα λειτουργού. Επιπλέον, απαγόρευσε την πρόσβασή μου ακόμη και σε υπηρεσιακούς φακέλους της Υπηρεσίας», αναφέρει ο κ. Κυριάκου, τονίζοντας ότι είχε ζητήσει μετάθεση από τον Νίκο Αναστασιάδη και τον Νίκο Χριστοδουλίδη χωρίς να λάβει κάποια απάντηση.
Ο Βοηθός Γενικός Ελεγκτής τοποθετείται επίσης για το περιβόητο θέμα με τους τίτλους των κρατικών αξιωματούχων και παραθέτει την άποψή του για τις προτεινόμενες μεταρρυθμίσεις στο μοντέλο λειτουργίας της Ελεγκτικής Υπηρεσίας.
Προσληφθήκατε στην Ελεγκτική Υπηρεσία το 2005 και από το 2013 είστε Βοηθός Γενικός Ελεγκτής. 19 χρόνια στην Υπηρεσία. Θεωρείτε ότι οι τελευταίες δύο βδομάδες είναι από τις πιο δύσκολες;
Από καθαρά τεχνικής ελεγκτικής άποψης, δεν υπήρξε κάποια περίοδος η οποία ήταν ιδιαίτερα δύσκολη. Τις τελευταίες 2 βδομάδες είχα την ευκαιρία να ασχοληθώ με τα καθήκοντα και τις υποχρεώσεις της θέσης μου. Ήταν παραγωγικές και σίγουρα όχι δύσκολες. Δύσκολα ήταν τα τελευταία 10 χρόνια, από τον διορισμό του Οδυσσέα Μιχαηλίδη, ο οποίος από την αρχή, για λόγους που δεν γνωρίζω, προσπάθησε με κάθε τρόπο να με περιθωριοποιήσει και να με φιμώσει. Δυστυχώς τα κατάφερε, με την ανοχή τουλάχιστον άλλων πολιτειακών αξιωματούχων, οι οποίοι εκ της θέσης τους θεωρώ ότι όφειλαν να παρέμβουν, αλλά δεν έπραξαν απολύτως τίποτε.
Τελικά είστε Βοηθός Γενικός Ελεγκτής ή Βοηθός Γενικού Ελεγκτή; Για το θέμα των τίτλων έγινε μεγάλη συζήτηση που έφτασε μέχρι τα δικαστήρια.
Πάντα ήταν «Βοηθός Γενικός Ελεγκτής», πριν να διοριστεί ο τέως Γενικός Ελεγκτής, ο οποίος επιδίωξε να αλλάξει τον τίτλο μου και δυστυχώς το πέτυχε, έστω και προσωρινά. Θεωρούσε ότι με αυτόν τον τρόπο θα μπορούσε να πείσει ότι ο Βοηθός Γενικός Ελεγκτής ήταν υπάλληλός του και όχι ανεξάρτητος αξιωματούχος, όπως προβλέπει το Σύνταγμα. Τελικά το μόνο που έμεινε ως αποτέλεσμα ήταν μια τεράστια και αχρείαστη αναστάτωση εντός και εκτός της Ελεγκτικής Υπηρεσίας. Είναι αξιοσημείωτο ότι, για τον τρόπο που συμπεριφέρθηκε στο θέμα του τίτλου μου, υπήρξε αναφορά και στην απόφαση του Δικαστικού Συμβουλίου για ανάρμοστη συμπεριφορά.
Εν πάση περιπτώσει, για να μην επαναλαμβάνουμε εαυτούς και να κουράζουμε και τον κόσμο, το θέμα έχει κριθεί οριστικά με την περσινή απόφαση του Ανωτάτου Δικαστηρίου το οποίο απέρριψε την προσφυγή του τέως Γενικού Ελεγκτή.
Η εικόνα που κυριαρχούσε ήταν ότι οι σχέσεις με σας με τον παυθέντα Γενικό Ελεγκτή δεν ήταν καθόλου καλές. Τί είχαν να χωρίσουν οι δύο προϊστάμενοι της Υπηρεσίας;
Εγώ προσωπικά δεν είχα τίποτε να χωρίσω μαζί του.
Όταν διορίστηκε Γενικός Ελεγκτής, εγώ προσπαθούσα με κάθε τρόπο να δείξω ότι επιθυμώ να συνεργαστούμε για το καλό της Ελεγκτικής Υπηρεσίας. Ανέμενα ότι θα αξιοποιούσε τις γνώσεις και την πολύχρονη πείρα μου στην Ελεγκτική Υπηρεσία, ιδίως αφού δεν προερχόταν από το ελεγκτικό επάγγελμα –είναι πολιτικός μηχανικός. Αντ’ αυτού, από την αρχή προχώρησε στη σταδιακή αφαίρεση σχεδόν όλων των καθηκόντων που είχα ως Βοηθός και μου ανέθεσε ελάχιστα καθήκοντα και αυτά ήταν καθήκοντα λειτουργού. Επιπλέον, απαγόρευσε την πρόσβασή μου ακόμη και σε υπηρεσιακούς φακέλους της Υπηρεσίας, καθώς και άλλα πολλά.
Η υποαπασχόλησή μου τα τελευταία 10 χρόνια δεν αποτελούσε μόνο διασπάθιση δημόσιου χρήματος αλλά και παραβίαση του Συντάγματος αφού υπάρχει ρητή συνταγματική πρόνοια που επιβάλλει όπως ο Βοηθός εμπλέκεται σε όλους τους ελέγχους της Ελεγκτικής Υπηρεσίας.
Για το θέμα αυτό, και για άλλα παρόμοια, δεδομένου ότι εγώ δεν διέθετα την απαραίτητη εξουσία για να τα διορθώσω, έστειλα επιστολές σε διάφορους αρμόδιους αξιωματούχους και διάφορα αρμόδια Σώματα, όπως τον τέως Πρόεδρο της Δημοκρατίας, τον τέως Γενικό Εισαγγελέα και κοινοβουλευτικές επιτροπές της Βουλής, ζητώντας την παρέμβασή τους. Δεν υπήρξε καμία αντίδραση. Κάπου μετά την 30ή επιστολή, είπα ότι δεν υπήρχε λόγος να συνεχίσω να αποστέλλω επιστολές.
Είναι αξιοσημείωτο ότι ουδείς βουλευτής δεν διερωτήθηκε γιατί τα τελευταία 10 χρόνια δεν εμφανιζόμουν στις συνεδρίες των κοινοβουλευτικών επιτροπών για συζήτηση των εκθέσεων της Ελεγκτικής Υπηρεσίας, τη στιγμή που λειτουργοί της Υπηρεσίας παρίσταντο σχεδόν καθημερινά.
Να αναφέρω επίσης ότι έχω ζητήσει, και από τον τέως Πρόεδρο και από τον νυν Πρόεδρο, όπως διοριστώ σε άλλη θέση, αλλά δεν πήρα καμία απάντηση.
Ποιοι ήταν ο λόγοι, κατά τη δική σας γνώμη, που οδήγησαν τη σχέση σας με τον Οδυσσέα Μιχαηλίδη σε τέτοιο σημείο;
Προσωπικά εγώ δεν έχω δώσει καμία αφορμή και δεν γνωρίζω κάποιον λόγο ο οποίος να είναι κατανοητός σε μένα. Ο Βοηθός Γενικός Ελεγκτής θα έπρεπε να ήταν ο στενότερος συνεργάτης του Γενικού Ελεγκτή και όχι να τυγχάνει περιθωριοποίησης ή εξώθησης σε παραίτηση ή εκφοβισμού για παύση του.
Είχατε λόγο και ρόλο στην ετοιμασία και έκδοση εκθέσεων ή ανακοινώσεων της Ελεγκτικής Υπηρεσίας;
Σε απολύτως καμία από τις δεκάδες ανακοινώσεις που εξέδωσε ο Γενικός Ελεγκτής ως ανακοινώσεις της Ελεγκτικής Υπηρεσίας δεν είχα εμπλοκή ούτε καν ενημέρωση. Για τις ανακοινώσεις ενημερωνόμουν από τα ΜΜΕ.
Όσον αφορά τις εκθέσεις, στις πλείστες δεν ετύγχανα ούτε εμπλοκής ούτε ενημέρωσης. Μετά το 2019, που δημιουργήθηκε η διευθυντική ομάδα, ετύγχανα ενημέρωσης, αλλά όχι εμπλοκής. Επ’ ευκαιρίας, επισημαίνω ότι η διευθυντική ομάδα δεν αποτελεί συλλογικό Σώμα, ούτε είναι στους όρους εντολής της να εγκρίνει ή να απορρίψει οποιαδήποτε έκθεση. Τα μέλη της διευθυντικής ομάδας εκφράζουν απόψεις, τις οποίες ο τέως Γενικός Ελεγκτής, αν ήθελε, τις υιοθετούσε ή τις αγνοούσε.
Τα διαβατήρια
Όπως λέχθηκε και στο Συνταγματικό Δικαστήριο στο πλαίσιο εξέτασης της αίτησης του Γενικού Εισαγγελέα για παύση του Γενικού Ελεγκτή, είχε ενοχλήσει ο διορισμός σας, τον Σεπτέμβριο του 2020, στην Ερευνητική Επιτροπή για τα «χρυσά» διαβατήρια. Ποιο το σχόλιό σας;
Μπορεί να ενόχλησε διότι θα έβγαινα από την αφάνεια στην οποία με είχε υποχρεώσει.
Πάντως, σε αντίθεση με αυτά που διέδιδε τότε ο εκπρόσωπος Τύπου του Γενικού Ελεγκτή, είχα διατηρήσει τα καθήκοντά μου στην Ελεγκτική Υπηρεσία. Ούτε υπήρχε οποιαδήποτε σύγκρουση συμφέροντος από την παρουσία μου στην Ερευνητική Επιτροπή, όπως λέχθηκε.
Εδώ να αναφέρω ότι η Ερευνητική Επιτροπή εξέτασε τον ρόλο και συμπεριέλαβε ένα κεφάλαιο που αφορά την Ελεγκτική Υπηρεσία. Εκεί αναφέρεται ότι λειτουργοί της Ελεγκτικής Υπηρεσίας είχαν ετοιμάσει έκθεση για τα «χρυσά» διαβατήρια το 2016, με σημαντικά ευρήματα, την οποία ο τέως Γενικός Ελεγκτής ουδέποτε εξέδωσε, όπως και δεν εξέτασε καμία από τις διάφορες σοβαρές καταγγελίες που έλαβε από το 2016 μέχρι τον Αύγουστο του 2020, όταν δημοσιεύτηκε το βίντεο του Al Jazeera.
Καλώ όποιον ενδιαφέρεται να το διαβάσει, είναι το κεφάλαιο 14, σελίδα 464 του πορίσματος, το οποίο -σημειωτέον- ήταν και ομόφωνο.
Έχοντας υπηρετήσει με τον Οδυσσέα Μιχαηλίδη στην Ελεγκτική Υπηρεσία για δέκα χρόνια, τι κρατάτε και τι αφήνετε πίσω σας, δεδομένου ότι εσείς συνεχίζετε να υπηρετείτε από τη θέση του Βοηθού Γενικού Ελεγκτή;
Εγώ κοιτάζω μπροστά. Προσβλέπω σε μια καλή συνεργασία με τον επόμενο Γενικό Ελεγκτή και ευελπιστώ ότι θα υπάρχει μια σωστή σχέση Γενικού και Βοηθού Γενικού Ελεγκτή, βασιζόμενη στον αλληλοσεβασμό.
Μιλήσατε με τον κ. Μιχαηλίδη όταν αποχαιρέτησε το προσωπικό της Ελεγκτικής Υπηρεσίας;
Όχι. Δεν το γνώριζα καν ότι ο τέως Γενικός Ελεγκτής βρισκόταν στην αίθουσα εκδηλώσεων και αποχαιρετούσε το προσωπικό.
Λέγεται ότι παρά τις διαφωνίες του τέως Γενικού Ελεγκτή, εσείς τάσσεστε υπέρ της μεταρρύθμισης της Ελεγκτικής Υπηρεσίας και της πρότασης για θέσπιση και λειτουργία Ελεγκτικού Συνεδρίου. Πώς το σχολιάζετε;
Να διευκρινίσω ότι η Ελεγκτική Υπηρεσία δεν έχει οποιαδήποτε αρμοδιότητα. Οι αρμοδιότητες ανήκουν στον Γενικό Ελεγκτή και στον Βοηθό Γενικό Ελεγκτή και η όποια μεταρρύθμιση θα αφορά τους δύο αυτούς θεσμούς.
Υπό το υφιστάμενο προσωποπαγές μοντέλο, ένα άτομο ενεργούσε με τον τρόπο που ενεργούσε επί 10 χρόνια. Δεν υπάρχει καμιά αμφιβολία ότι αυτό δεν θα πρέπει να επιτραπεί να επαναληφθεί. Θεωρώ ότι ο μόνος τρόπος να μην επαναληφθεί είναι η μετάβαση σε πολυπρόσωπο μοντέλο, δηλαδή σε Συνέδριο, το οποίο παρεμπιπτόντως, βάσει σχετικής μελέτης της κυβέρνησης του Ηνωμένου Βασιλείου, είναι πιο κατάλληλο σε χώρες με υψηλότερο δείκτη διαφθοράς.
Αυτή την εβδομάδα είχατε συνάντηση με τον υπουργό Δικαιοσύνης σε μια πρώτη συζήτηση. Σας έχει ενημερώσει για τις προτεινόμενες αλλαγές;
Υπήρξε μία προφορική ενημέρωση εκ μέρους του και μία καλή μεταξύ μας συζήτηση, κατά την οποία έκανα ορισμένες εισηγήσεις. Είπαμε ότι θα υπάρξει και δεύτερη συνάντηση με τον επόμενο Γενικό Ελεγκτή.
Σας έχει δοθεί αντίγραφο του νομοσχεδίου για τη μεταρρύθμιση της Ελεγκτικής Υπηρεσίας;
Όχι, δεν μου δόθηκε κανένα αντίγραφο νομοσχεδίου.
Υπάρχει μια σύγχυση, πριν μερικούς μήνες ο Πρόεδρος μιλούσε για «συνέδριο», ενώ ο υπουργός πρόσφατα μίλησε για «συμβούλιο». Σας έχει ενημερώσει τι θα αφορά η μεταρρύθμιση;
Τα συνέδρια αποτελούνται από ισόβαθμα μέλη που συναποφασίζουν, ομόφωνα ή διά πλειοψηφίας, ενώ τα Συμβούλια έχουν ρόλο κυρίως συμβουλευτικό όσον αφορά τους ελέγχους. Σύμφωνα με την ενημέρωση που είχα από τον υπουργό, το Σύνταγμα θα παραμείνει ως έχει, εκτός από μία τροποποίηση που θα αφορά την εισαγωγή θητειών, η οποία ασφαλώς θα ισχύσει από τους επόμενους διορισμούς. Δεδομένου ότι δεν θα υπάρξει άλλη τροποποίηση του Συντάγματος, το καθεστώς και οι αρμοδιότητες του Γενικού και Βοηθού Γενικού Ελεγκτή δεν θα επηρεαστούν. Επίσης θα δημιουργηθεί με νόμο ένα πενταμελές Συμβούλιο που θα αποτελείται από τον Γενικό και Βοηθό Γενικό Ελεγκτή και τρία μέλη που θα διορίζονται από τον Πρόεδρο.
